O poeta do Brasil

Soñar con ceos tropicais quizais sexa unha boa maneira de fuxir destes días fríos de xaneiro que penetran no propio corpo como coiteladas invernais. E non é que a poesía de Carlos Drummond de Andrade poida ser etiquetada como tropicalista, nin moito menos. Pero é que para os galegos, o Brasil significa unha especie de terra prometida, exuberante e contada de xeito que a podemos entender.

Si que comparte Drummond de Andrade algunha característica cos tropicalistas dos anos 60: o seu desexo de renovación estética e a aposta pola modernidade. A historia da poesía, en todos os países, sempre tivo moito que ver coa ruptura do canon establecido, coa loita dos novos poetas por substituír os vellos literatos, coa reacción ante un estilo en decadencia, contra academias e sociedades. Drummond de Andrade representa para a historia da poesía brasileira iso que damos en chamar modernismo, pero mesmo a etiqueta limita moito o que realmente foi a súa obra, un paso máis alá dentro dun estilo libre. O autor sitúa o home na súa encrucillada histórica. Non é só estética, é tamén ética, e tampouco é temeridade asegurar que Drummond de Andrade foi a maior figura que aquel inmenso país deu á poesía.

Na miña última viaxe ao Porto adquirín unha antoloxía seleccionada polo propio Drummond de Andrade quen decidiu distribuír os poemas escollidos en áreas temáticas: o autor, a familia, os amigos, a provincia, o mundo, etc. A beleza dos seus textos absorbe o sentido de tal xeito que non me separo deste libro desde o feliz día en que o atopei. Que fale coa súa voz o propio Carlos, nun dos seus poemas máis cortantes pero tamén máis fermosos:

Sentimento do mundo

Tenho apenas duas mãos
e o sentimento do mundo,
mas estou cheio de escravos,
minhas lembranças escorrem
e o corpo transige
na confluência do amor.

Quando me levantar, o céu
estará morto e saqueado,
eu mesmo estarei morto,
morto meu desejo, morto
o pântano sem acordes.

Os camaradas não disseram
que havia uma guerra
e era necessário
trazer fogo e alimento.
Sinto-me disperso,
anterior a fronteiras,
humildemente vos peço
que me perdoeis.

Quando os corpos passarem,
eu ficarei sozinho
desfiando a recordação
do sineiro, da viúva e do microscopista
que habitavam a barraca
e não foram encontrados
ao amanhecer

esse amanhecer
mais noite que a noite.