Diesterweg e a escola primaria (III)

Como indiquei na anterior entrada non quero deixar de sinalar os principios fundamentais da teoría educativa e o pensamento político de F.A.W. Diesterweg porque considero que son aínda moi valiosos na sociedade actual do século XXI. En canto ao último, o pensamento político, podemos definir a posición deste educador como de liberal e progresista. Como forma de goberno apostou por unha monarquía constitucional e democrática de cidadáns libres e iguais en dereitos e obrigas na que se deberían salvagardar a liberdade de movemento, prensa, relixión, pensamento, asociación e outras moitas vencelladas a estas. Desde o punto de vista político xa é doado apreciar a modernidade do seu pensamento.

A consideración do home para Diesterweg componse de variados elementos:

• Fe na razón e na relación dialéctica entre pensamento e acción como medio para o desenvolvemento e a mellora das condicións de vida dos cidadáns

• Confianza na natureza humana e rexeitamento do metafísico

• Apreciación da diversidade do mundo como valor do que cómpre gozar

• Valoración da aspiración humana de modelar o mundo e a sociedade cun fin de harmonía

• Harmonía entre o individual e o colectivo

• Desenvolvemento das capacidades humanas para o beneficio de toda a sociedade

• Igualdade entre todos os homes.

Estes principios, en consoancia co pensamento alemán do século, lévalle a orientar a educación cara tres piares fundamentais: a verdade, a beleza e a bondade. Diesterweg defendeu a libre autodeterminación das persoas como principio fundamental para o seu desenvolvemento completo en todos os terreos, non só no puramente instrumental. Para elo considerou fundamental o principio de igualdade, que chamaba á sociedade a garantir as mesmas oportunidades para todos os nenos. Nesa liña, Diesterweg foi firme defensor da escola popular (Volksschule) que era a que podía levar a cabo ese principio de igualdade. En palabras de Diesterweg: "A sociedade ten que proporcionar iguais instrumentos educativos a toda a xente, que ten igual necesidade de educación".

O que Diesterweg perseguía coa súa idea dun ensino completo e íntegro era educar os individuos co fin de permitirlles ser seres humanos máis ca membros dunha clase social determinada. Para elo propuxo melloras substanciais no nivel da educación primaria orientadas a mellorar a calidade do ensino, dos materiais curriculares, etc. Foi Diesterweg quen declarou: "Primeiro educade homes, antes de preocuparvos pola formación profesional ou a súa clase social, porque o proletario e o labrego deben ser ambos educados para seren seres humanos".

(Na imaxe, monumento a Diesterweg no centro de Berlín. O lema di algo así como "Vive a vida ao completo")