O día que topei con Dostoievski

Debeu ser alá polo ano 96 ou 97. Eu non andaba daquela moi animado. Miña nai adoitaba facer burla inocente do meu aspecto desaliñado salientando a figura de poeta arruinado. Regresar de cinco anos de universidade e con tan poucas perspectivas de futuro resultou un tanto amargo. Acompañaba a meu pai nunha de tantas viaxes á cidade do Porto na ronda habitual de livrarias, da Académica á Leitura, e dalí cara á Ribeira á Chaminé da Mota e os seus tesouros agochados baixo terra.

Coincidía eses días que había feira do libro no enorme mercado de Ferreira Borges, ese edificio que resalta pola súa cor de tella e por estar como pousado nun enorme pedestal de pedra. Alí dentro había numerosísimas mesas alongadas cheas de libros de todas as épocas e estilos, a prezos económicos. Meu pai animoume a coller algunha peza daquela inmensa exposición. Vaguei con calma por entre as mesas e ao cabo duns minutos reparei nun volume groso dunhas setecentas páxinas, encadernado cunhas tapas duras da cor das castañas, aínda que suaves ao paso dos dedos. Tratábase do terceiro tomo das obras completas de Fedor Dostoievski, impreso en Barcelos para a casa lisboeta Arcádia. O prezo, mil escudos.

Naquela altura eu nunca lera nada de Dostoievski. O nome lembrábame tan só o tempo do instituto, cando o profesor de literatura sinalara como recomendación de lectura de verán a novela Crime e castigo. Quizais porque naquel tempo de desconcerto sentía atracción polos autores malditos, aqueles xenios da pluma que levaron vidas extraordinarias, non dubidei en apañar o libro da mesa, ademais doutro moito máis breve titulado Vida de Rimbaud e no que Paul Verlaine contaba as fazañas do irredento poeta de Charleville.

Ao pouco comecei a lectura daquel tomo e elixín, entre as pezas que formaban o volume, a novela autobiográfica Recordações da Casa Morta. Aínda que Dostoievski atribúe a historia ao relato escrito por un suposto presidiario condenado por matar a muller, o certo é que nela recóllense as vivencias do propio escritor, que pasou na cadea de Omsk case cinco anos da súa vida entre 1849 e 1854.

Comecei estes días a relectura da novela nunha edición de peto, en castelán. E en canto pasei as primeiras follas viñeron estas lembranzas á memoria. Quedan aquí escritas para a posteridade, nada máis.