Voltamos á tarefa de lembranza dalgunhas das figuras literarias máis importantes da nosa cidade. Permitídeme a anécdota. Xusto cen anos antes de nacer eu en Ourense nacía en Granada outro Nóvoa que viría co tempo a protagonizar un avance moi importante na evolución da nosa literatura e que, a pesares diso, non ten hoxe o recoñecemento merecido cando tanto gusta falar dos precursores.
Francisco Álvarez de Nóvoa naceu, probablemente, o 11 de xuño de 1873 moi lonxe da Terra e pasou a súa infancia entre Pontevedra, A Coruña, Valencia, Navarra e Madrid, por mor do traballo do seu pai, descendente de ourensáns. A finais do século XIX Francisco faise completamente ourensán e proba delo son os títulos dos seus dous libros de relatos e prosas: Beira o Barbaña (1894) e Pé das Burgas (1896). A obra literaria de Álvarez de Nóvoa zumega paixón por Ourense, polas súas paisaxes e lugares e polas súas xentes. Ler os seus relatos ambientados naquela vila finisecular permítenos albiscar outra cidade diferente á nosa, outra maneira de vivila e de sentila. Resulta emocionante ollala a través dos seus ollos xuvenís:
"Eiquí podes oubir ó Barbaña que che contará tristuras ô bícal-os ameneiros é risoños parrafeos ô esbarar riseiro entre as guixas que, ô rozalo, arrancan d'os seus fios as notas mais alegres y-os queixumes máis tristes..."
É evidente que para un ourensán os relatos e as fermosas prosas teñen un significado especial, pero a relevancia de Álvarez de Nóvoa, segundo os especialistas, ven máis do seu uso da linguaxe e do aire fresco que aportou á literatura galega excesivamente ancorada nun costumismo xa estéril. No seu propio prólogo a Pé das Burgas laiase Álvarez de Nóvoa da moda do enxebrismo e da súa limitación temática, e amosa ademais o seu propósito:
"A miña pluma rebelouse a seguir ese camiño que, en forza de trillado, pódese facer en ferrocarril, e colleu por unha pequena corredoira que sae da esquerda, e vai ó corazón."
Habería que falar tamén da súa faceta xornalística, tan importante ou se cadra máis ca literaria, pero deixarémolo para outro día.
2 comentarios:
Imprescindible o libro de Jorge Martínez (en Ed. do Castro) sobre Álvarez de Nóvoa, sobre a súa literatura, o naturalismo, o xornalismo e mesmo sobre todo o xornalismo e a vida cultural ourensá do século XIX.-
Moi certo, Marcos. Coñecín a Jorge Martínez por casualidade un día remexendo nos xornais do Arquivo Municipal (esa vella canceira). Temos falado de Álvarez de Nóvoa e particularmente da súa paixón polos adiantos técnicos do seu tempo: a radio, a fotografía, o cinema e mesmo os comezos da televisión. Faciliteille a Jorge o dato de que Álvarez de Nóvoa conseguira en 1924 obter o carné de operador cinematográfico, necesario para poder proxectar filmes naquel tempo. Sen dúbida, un home ben interesante que eu sei que ti tamén aprecias.
Saúdos.
Publicar un comentario