4 jul 2013

Maiakovski en América


Abafamos coa calor e por fin parece que chegan as tan desexadas vacacións. Anda un estes días a armar a biblioteca de verán, ese grupiño de libros disposto para ler nestas semanas de tregua, recomendacións de amigos, vellos esquecidos nos andeis da casa e algunha que outra nova adquisición como a do texto de hoxe.

O poeta ruso Vladimir Maiakovski foi probablemente a figura máis salientable das vangardas estéticas nos primeiros anos da Unión Soviética, practicamente unha icona do sistema, un revolucionario das letras e da política. Adscrito ao movemento futurista, destacou tamén como propagandista e artífice do agitprop, esa estratexia de propaganda e axitación das masas precisamente creada polos bolcheviques naquel tempo.

No ano 1925, cando Maiakovski estaba quizais na cima da súa carreira (a vertixe da caída viría despois), o poeta logrou o permiso para viaxar aos Estados Unidos, país que quería visitar desde anos atrás. Este libro relata dun xeito voluntariamente desenfiado as experiencias do autor nesa viaxe que o leva a Cuba, México (hospédase na casa do pintor Diego Rivera) e finalmente os Estados Unidos.

Maiakovski queda impactado especialmente pola cidade de Nova York, as luces de Broadway, o animado tráfico da cidade, os ascensores, o metro, as estacións... Pero despois de salientar os aspectos máis vibrantes e espectaculares da gran urbe comeza o seu discurso crítico ante as contradicións do sistema capitalista que observa como visitante privilexiado:

Puedes leer un periódico, el de tu vecino, en el idioma extranjero. También hay luz en los restaurantes y el centro teatral. Las calles y los sitios donde viven los propietarios o los que se preparan para serlo están limpios. Sin embargo, allí donde se va a descansar la mayoría de los obreros y los empleados, en los barrios pobres de judíos, negros e italianos, en la 2ª y la 3ª avenida, entre las calles 1 y 30, la suciedad supera a la de Minsk. Y la suciedad de Minsk es impresionante.
Hay cajas con todo tipo de desperdicios de las que los indigentes sacan huesos no del todo roídos y trozos comestibles. Unos charcos pestilentes de la lluvia de hoy y anteayer se enfrían sobre el asfalto.
Los papeles y la podredumbre se amontonan hasta los tobillos, y no en sentido figurado, sino de verdad.
Y eso a 15 minutos andando o cinco en coche de Broadway y la brillante Quinta Avenida.

América.
Vladimir Maiakovski.
Editorial Gallo Nero, 2011.

(A imaxe é un famoso retrato do autor realizado polo fotógrafo Alexander Rodchenko, artista polifacético fundador do construtivismo ruso.)

No hay comentarios: