Suecia e o sueco

Quizais se trate do país de moda en Europa. Non sei, polo menos anda na boca de todos. Como sempre, é pouco o que coñecemos daquela nación. Xa o dicían hai tempo Os Resentidos: Que sabemos de Albania? Pois de Suecia pouco máis. Si, as caravanas de galegos cara o Ikea de Matosinhos e Stieg Larsson nos escaparates das nosas librerías; tamén Henning Mankell e o seu detective Kurt Wallander, e se imos máis alá na memoria os Premios Nobel e a primeira escritora que o recibiu, Selma Lagerlöff, autora daquel fermoso conto dun neno chamado Nils Holgersson que voaba ao lombo dun ganso e coñecía desde o ceo todas as terras e marabillas do país. Todos temos na cabeza esa ilustración. De cinema habería para falar algo máis.

Visitei Estocolmo alá polo ano 1995. Chegar ao amencer dunha mañá de xullo despois dunha longa viaxe en tren resultou marabilloso. Aínda teño grabado na memoria ese conxunto fermoso de pequenas illas e amplas pontes: Gamla Stan, o zoo de Skansen, as vistas desde a casa do Concello. Estocolmo é unha das cidades máis atractivas do continente.

Suecia asume hoxe a presidencia da Unión Europea coas vistas postas, segundo as axencias de noticias, na crise económica, o desemprego e a loita contra o cambio climático. Os suecos parecen ter as cousas claras. Que envexa! A súa lingua non chega aos dez millóns de falantes pero aínda así superan en número ao noruegués e ao danés e é a lingua predominante en Escandinavia. Os suecos non poden nin imaxinar que se poida ir contra a cultura propia e menos que iso signifique "progreso". Ben, tampouco os daneses e os noruegueses conciben tal disparate nin ninguén que teña a cabeza no seu sitio.

Ademáis da presidencia europea, hoxe entra en vigor unha nova lei que ven reforzar o papel do sueco na sociedade daquel país. Non hai nada como ter un estado detrás que lexisle para salvagardar o patrimonio lingüístico e cultural. Nós non o temos. Poderíamos pensar que se trata dunha medida uniformizadora pois en Suecia existen tamén linguas minoritarias. Pois non, segundo a lei, estas linguas coma o lapón —con apenas 35.000 falantes— ou o meänkieli —con 60.000— teñen que ser protexidas e promocionadas. E trátase dunha lei estatal!

Entre o galego e o portugués hai máis de 200 millóns de falantes no mundo. Que pensarían os suecos, os daneses e os noruegueses deses galegos e non galegos que cheos de rancor afirman que a nosa lingua non ten futuro, estorba e hai que apartala do sistema educativo?

Que o que vale é o inglés? Si, o inglés é moi importante. Todos os suecos falan inglés, porque polo momento non se ten demostrado que saber sueco e saber inglés sexa incompatible. Como non é incompatible saber galego, castelán e inglés, tres linguas que eu, ourensán de nacemento, domino, e perdón pola vaidade.

Como curiosidade final cómpre sinalar que o citado Henning Mankell pasa a maior parte do ano traballando nun teatro de Maputo (Mozambique), onde, é curioso, o portugués é a lingua oficial e a que cultivan escritores coma Mia Couto e Ungulani Ba Ka Khosa. Ás veces é lóxico que non nos entendan.